معاملات اعتباری

حجم تراکنش ها در معاملات بین بانکی به میلیون ها دلار می رسد. چنین سطحی به شکل طبیعی برای سرمایه گذاران خصوصی و اکثر افراد قابل دسترس نیست.

در حال حاضر این فرصت برای سرمایه گذاران خرد و متوسط وجود دارد تا از طریق شرکت های کارگزاری مربوطه به بازار فارکس دسترسی پیدا کنند. مردم از اقصی نقاط جهان با سرمایه ای بین 1000 تا 2000 دلار وارد بازار مبادلات ارزی می شوند. برای مشتریان یک خط اعتباری تحت عنوان "اهرم" (Leverage) یا "اهرام معاملاتی" فراهم می شود که می تواند چند برابر مبلغ سپرده باشد. کارگزار خواهان مبلغی به عنوان سپرده است تا از آن به عنوان مبلغ محافظتی استفاده کند و به این ترتیب مشتری می تواند 50، 100 و گاهی اوقات تا 500 برابر بیشتر از مبلغ سپرده اش اقدام به خرید و فروش کند. ضرر برای مشتری ایجاد خطر می کند در حالیکه سپرده با عملکرد وثیقه گونه ای که دارد به کارگزار تضمین می دهد. در شرکت، این نوع از سیستم کاری که امکان استفاده از اهرم را فراهم می کند "معاملۀ مابه التفاوتی" ("margin trading") خوانده می شود.

به عبارت دیگر، معامله مابه التفاوتی به این شکل تعریف می شود: سرمایه گذار در قبال در اختیار داشتن این فرصت که بتواند از اعتبار مدنظرش استفاده کند، یک سرمایۀ مابه التفاوت را بکار می گیرد. آن اعتبار در سرمایۀ مابه التفاوت سپرده شده امن است. به این ترتیب سرمایه گذار ضررهایی که ممکن است پس از انجام تراکنش های مبادلات ارزی متحمل شود را پنهان می کند.

بر خلاف معاملات تبادلات ارزی که در آن تبادل ارزها یا تبدیل و انتقال آنها به شکل واقعی انجام می شود، فعالان فارکس بخصوص آنهایی که سرمایه های نسبتاً کوچکی دارند درگیر معاملات تضمین شده هستند. به این شکل از معاملات، معاملات اهرمی یا مابه التفاوتی می گویند. هر معاملۀ مابه التفاوتی از دو مرحلۀ تشکیل شده است: خرید (یا فروش) یک ارز در نرخ جاری و متعاقب آن فروش (یا خرید) همان مقدار ارز در قیمتی دیگر یا همان قیمت. به مرحلۀ اول، باز کردن پوزیشن معاملاتی و به مرحلۀ دوم، بستن پوزیشن معاملاتی می گویند. در هنگام باز کردن یک پوزیشن معاملاتی، هیچ نقل و انتقال فیزیکی و واقعی رخ نمی دهد اما بخشی از سپردۀ معامله گر نزد کارگزار به عنوان تضمین نگه داری می شود تا اگر پس از باز کردن پوزیشن، معامله گر متحمل ضرر شد به کار گرفته شود. به محض باز شدن پوزیشن معاملاتی، مشخص می شود که چه میزان از سپردۀ مشتری برای تضمین برداشته می شود و آخرین محاسبات مربوط به نتیجۀ معامله نمایش داده می شوند.

زمانی که تصور می شود ارزش یورو در برابر دلار آمریکا افزایش پیدا خواهد کرد، سرمایه گذاری روی افزایش احتمالی نرخ یورو در برابر دلار به این شکل خواهد بود که یورو به ازای دلار آمریکا خرید می شود تا متعاقباً پس از صعود جفت ارز EURUSD در قیمتی بالاتر فروخته شود. در اصلاح فارکسی گفته می شود که یک پوزیشن (خرید یورو) باز شد و یک پوزیشن (فروش یورو) بسته شد. اگر یورو در برابر دلار آمریکا در قیمتی پایین تر خرید شود و در قیمتی بالاتر فروخته شود آن را خرید جفت ارز EURUSD می نامند. دقیقاً به همین شکل اگر تشخیص داده شود ارزش یورو در برابر دلار آمریکا کاهش پیدا خواهد، عملیات عکس آنچه در فوق بیان شد انجام می شود یعنی یورو فروخته می شود و در قیمتی پایین تر خرید می شود به این حالت فروش جفت ارز EURUSD و باز کردن یک پوزیشن فروش می گویند که پس از پایین آمدن قیمت ها، آن پوزیشن بسته می شود.

برای مشتریان خرد فارکس این امکان فراهم شده است که توسط یک کارگزار فارکس به عنوان یک واسطه با بازار فارکس مرتبط شوند. کارگزار مسئول فراهم کردن نرخ های واقعی بازار و یک کانال ارتباطی و ایجاد یک معامل مستقیم در روندهای ارتباطی است. این ایجاد تعامل نه تنها روند مدیریت حساب تجاری را تضمین می کند بلکه موجب اجرای دستورات تجاری معامله گر نیز می شود. یک معامله گر بواسطۀ خدمات گستردۀ و وسیع آن لاین می تواند بدون حضور در دفتر کارگزار و محل انجام معاملات، اقدام به انجام معاملات اش نماید. هر وسیله ای که بتواند به اینترنت وصل شود مانند کامپیوتر، کامپیوتر جیبی (PDA) و حتی گوشی تلفن همراه می تواند تبدیل به ابزاری برای نصب یک پلت فرم معاملاتی کامل شود؛ همین امر موجب شده است تا بازار فارکس بیش از پیش در دسترس همگان قرار گیرد.

معامله گر با شرکت کارگزاری یک قرارداد منعقد می کند که طبق آن شرکت ملزم می شود از طرف معامله گر و با مخارج خودش عملیات های تجاری را انجام دهد. به این ترتیب شرکت بابت اجرای چنین عملیات هایی در معرض خطر قرار می گیرد چرا که ممکن است معامله گر به عنوان مشتری شرکت در تحلیل هایش دچار اشتباه شود و نتواند جهت صعودی یا نزولی بازار را به درستی تشخیص دهد به همین دلیل است که مشتری مبلغ معینی سپردۀ مالی را به عنوان سرمایۀ مابه التفاوتی به حساب اش در یک بانک واریز می کند. مبلغ سرمایه مابه التفاوت توسط مجموع معاملات صورت گرفته توسط بانک و توسط اهرم اعتباری ای که در اختیار مشتری قرار گرفته است تعیین می شود. اگر به دلیل اجرای عملیات تجاری، شرکت کارگزاری دچار ضرر مالی شود، معامله گر به شرکت تعهدات مالی دارد که مبلغ از دست رفته توسط سپردۀ تضمینی پوشش داده شود. اگر شرکت از عملیات انجام داده شده سود کند، شرکت به مشتری در قبال مبلغ شود شده تعهدات مالی دارد. سود حاصل شده به حساب تضمینی مشتری واریز می شود.

برای بستن یک پوزیشن باز، مشتری باید به شرکت یک دستور ارائه دهد چراکه شرکت از سرمایه های خودش استفاده می کند. در غیر این صورت، بانک می تواند خودش این پوزیشن باز خرید را با یک پوزیشن فروش ببندد که در این صورت ممکن است مشتری متحمل ضرر شود. به ندرت اتفاق می افتد که نرخ های ارز در بازار جهانی مبادلات ارزی بیشتر از دو درصد تغییر داشته باشند به همین دلیل از دست رفتن تمام سرمایۀ مابه التفاوتی تقریباً غیر ممکن است. اگر دیلر بانک تشخیص دهد که خطرات بالقوه تحت تاثیر حرکات شدید بازار از میزان سپردۀ تضمینی فراتر خواهد رفت، او آن پوزیشن مشتری که از مبلغ مابه التفاوت عبور نکرده باشد را در ضرر می بندد.

معاملۀ مابه التفاوتی به دلیل دردسترس بودنش، جذاب است. تردیدی نیست که اوراق قرضۀ دولتی ایالات متحده بسیار معتبر و با ثبات هستند اما علی رغم هزینۀ بالای شان سود کمی به دنبال دارند (سالی 3 تا 6%) به همین دلیل به عنوان دارائی های بسیار معتبر در سرمایه گذاری های بلند مدت مورد توجه قرار می گیرند. سوددهی بازار سهام نسبتاً بالاتر است اما مبلغ سود سهام ارتباط مستقیم با موفقیت شرکتی خاص و عملکردهای سهام داران دارد. خرید سهام با این گمانه زنی که قیمت ها افزایش پیدا می کنند، جذاب تر جلوه می کند اما موفقیت در این کار نیازمند کسب دانش و تجربه عملی است. محدودیت های فوق الذکر در معاملات مابه التفاوتی صدق نمی کنند بطوریکه 1 تا 3% از مبلغ معامله برای انجام عملیات کافی است.